Het netwerkevent ‘Diaspora Dialogen; Bou di Watapana’ bracht op 16 mei voor de derde keer de Caribische diaspora in Nederland succesvol bij elkaar om ervaringen, kennis en inzichten met elkaar te delen. Stichting WeConnect en Pakhuis de Zwijger organiseerden een inspirerende bijeenkomst in Amsterdam met als thema ‘Switching it up in the professional world’.
Centraal deze avond stond codeswitching: een fenomeen waarbij mensen hun taal, maar soms ook hun houding en/of gedrag, aanpassen aan dat van hun omgeving. Een panel van vier Caribische professionals uit verschillende vakgebieden deelden hun ervaringen met code-switching op de werkvloer. Zij gingen in op vragen als: wanneer switch je van taal of gedrag en waarom doe je dit? Wat gebeurt er als je dit niet doet? Hoe voelt het als je een deel van jezelf verbergt om geaccepteerd te worden op je werk?
Codeswitching is voor de aanwezigen eigenlijk een tweede natuur. Afhankelijk van de situatie en de andere aanwezigen kiezen ze voor de ‘passende’ taal en gedrag. “Het voelt soms of er meerdere versies van mezelf zijn”, verwoordt iemand in het publiek dit treffend. In de werkomgeving is Nederlands meestal de voertaal, terwijl privé vaak geswitcht wordt naar het Engels of Papiaments.
De Arubaanse dansdocent Eva Croes heeft codeswitching geïntegreerd in haar manier van lesgeven. “Mijn studenten zijn eraan gewend dat ik mix. Aan het begin van het jaar zeg ik: ‘Ik geef les in vier talen. Go with it!’ En dat werkt prima. Het geeft juist iets extra’s. Mijn studenten doen zelf ook aan code-switching, dus ze zijn het gewend.”
Als een kameleon switchen tussen talen en gedrag is wel vermoeiend. Wetenschapper Dylan van Arneman uit Bonaire: “Het kost energie om te switchen en om mensen steeds uit te moeten leggen wie je bent omdat er vooroordelen bestaan. Maar: het is belangrijk om dit wel te doen. Ik probeer via mijn werk als wetenschapper en mijn verhaal het stereotiepe beeld dat bestaat van Caribische mensen te veranderen.”
Ook technologie jurist en voormalig docent Gabriella Obispa uit Curaçao gebruikt codeswitching voor een hoger doel: “Ik gebruik het als een overlevingsmechanisme maar ook strategisch. Door mijn taal aan te passen heb ik het gevoel dat ik eerder mijn doelen kan bereiken. Meertaligheid heeft daarbij voor- en nadelen. “Op mijn werk heb ik voordelen van mijn talenkennis in bijvoorbeeld internationale meetings. Maar over mijn Nederlands voel ik mij niet altijd even comfortabel. In mijn vakgebied is het taalgebruik heel formeel en soms voel ik druk om niet op te vallen.”
Steeds meer Nederlandse bedrijven hebben inmiddels regels opgesteld om diversiteit en inclusiviteit te bevorderen. Maar er is meer nodig, vindt de Curaçaose consultant Milangelo Maduro: “Het is een begin, maar er moeten meer mensen met een diverse achtergrond op hogere posities komen om echt iets te veranderen. Daarbij heeft iedereen rol. Ik zie het als mijn taak om die status quo te veranderen. En wij -Caribische professionals – zijn bij uitstek geschikt om ze die verandering te helpen maken.”
De definitie van codeswitching volgens VanDale: Het voortdurend wisselen van taal, taalvariëteit of stijlregister door deze af te stemmen op je gesprekpartner(s) of publiek.
Fotos: © Job Hulsebosch voor Pakhuis de Zwijger.
